Van IQ – intelligence quotient – heb je wellicht al gehoord. Het meet je intelligentieniveau. De nog onbekendere tegenhanger van IQ, is je EQ – ofwel emotional quotient. Samen vormen ze een belangrijke parameter van je potentieel als mens en als leider.
Volgens de bekende psycholoog D. Goleman hebben de meeste goede leiders dan ook een hoog EQ. Maar wat is het
emotionele intelligentie nu eigenlijk? P. Salovey & J. Mayer definiëren het EQ als volgt: “het vermogen om emoties waar te nemen, toegang te krijgen tot emoties, ze te begrijpen en ze te reguleren zodat je emotionele en intellectuele groei kan bevorderen”.
En goed nieuws: aan je emotionele intelligentie kan je werken. Daarom heb ik per onderdeel dat deeluitmaakt van je EQ, een aantal oefeningen uitgeschreven waarmee je concreet aan de slag kan.
Zelfperceptie is misschien wel het moeilijkste onderdeel van emotionele intelligentie, want je bent op jezelf aangewezen en het is niet tastbaar. Hoe bewust ben je van je emoties? Durf of wil je er wel naar kijken? Waarom wel of niet? En waarom is dat dan? Wanneer word je kwaad, blij, verdrietig, gefrustreerd… Als je je ervan bewust bent, kan je ook bepalen hoe je ermee wil omgaan, anders geef je jezelf er aan over en zeg je of doe je misschien dingen waar je achteraf spijt van hebt.
Een eerste oefening die ik je kan aanraden is om ’s morgens en/of ’s middags en/of ’s avonds, kort te noteren welke emotie je op dat moment voelt en wat deze veroorzaakt heeft. Vraag je af of de oorzaak bij jezelf of extern lag? Let wel: denk niet te snel dat de oorzaak extern ligt.
Tipl: Ga ook meteen na hoe dit je functioneren heeft beïnvloed. Hoe deed je tegen anderen? Welke impact had het op je werk of concentratie? Gaf dit het resultaat dat je voor ogen had?
Een tweede oefening is je eigen sterktes en zwaktes erkennen. Hier eerlijk over zijn, zorgt ervoor dat je jezelf beter kan analyseren en je efficiënter gaat werken. Je gaat zelfverzekerder zijn in je sterktes en voor de zwaktes ga je misschien sneller anderen inschakelen.
Vragen die centraal staan bij zelfexpressie zijn: Hoe druk jij jezelf uit? Hoe kom jij over bij anderen? Uit studies (A. Mehrabian) blijkt dat we 7% uit woorden halen, 38% uit de toon van de stem en 55% uit lichaamstaal.
Beschrijf de emotie van het gezicht op de foto. Wat als die persoon met die gelaatsuitdrukking tegen je zegt dat ze heel gelukkig is. Komen lichaamstaal en woorden dan overeen?
En wat geloof jij, de woorden of de lichaamstaal? Dit is natuurlijk een uitvergroting, maar als je hier meer aandacht aan geeft, zul je vaker verschillen ontdekken.
Vraag aan een vriend of collega die je vertrouwt, wat je attitude is wanneer je je uitdrukt over een onderwerp of in een situatie die jij belangrijk vindt. Wat is je volume van spreken? Met welke snelheid spreek je? Onderbreek je anderen? Hoe luister je? Wat zegt je lichaamstaal? Zie je en reageer je op de non-verbale communicatie van je gesprekspartner?
Noteer vlak na een vergadering of gesprek je antwoord op bovenstaande vragen. Op deze manier word je je bewuster van je zelfexpressie.
Als kind worden we al snel gemotiveerd om te spreken en wordt ons geleerd wat je wel en niet mag zeggen, om tactvol te zijn. Er wordt echter weinig tijd gestoken in het leren luisteren naar elkaar, we krijgen weinig tools aangereikt om empathie te oefenen.
Meestal horen we wel wat de anderen zeggen, maar de vraag is: begrijpen we de ander altijd? Vaak luisteren we met de bedoeling te we willen antwoorden, waardoor we minder goed luisteren en minder goed begrijpen. We missen daarom vaak waardevolle informatie om zo efficiënt mogelijk aan de slag te gaan.
Op welke manier neem jij beslissingen? Ben je je daar van bewust?
a) Noteer voor jezelf deze week welke beslissingen je hebt genomen. Met welke snelheid en informatie je dit deed en wat je gemoedstoestand was.
Beoordeel jezelf op de kwaliteit van je beslissingen.
b) Denk terug aan 3 beslissingen waar je achteraf spijt van had. Kijk eens waar het misliep. Impulscontrole? Objectiviteit? Emotie?
Om je EQ naar een hoger niveau te tillen heb je last but not least inzicht nodig in je stressmanagement. We hebben allemaal een bepaalde hoeveelheid stress nodig om te functioneren, maar te veel stress brengt onze efficiëntie in gevaar.
Enkele vragen die je jezelf kan stellen, zijn de volgende: Hoe uit stress zich bij jou? Opgewonden, lichtgeraakt of overweldigend gevoel? Spanning in nek, rug of schouders? Last van hoofdpijn, duizeligheid of kortademig? Slecht slaappatroon? Verlies van eetlust of last van brandend maagzuur?
En ook: ga je proactief aan de slag wanneer je deze symptomen krijgt? Noteer voor jezelf wat je stressgevers zijn (overzicht verliezen, slechte relatie met leidinggevende, financiële zorgen…). Maak een plan om je stressgever(s) kleiner te maken of te neutraliseren.
Gelukkig heb je je stressveerkracht voor een groot deel zelf in de hand. Hou daarbij volgende tips in het achterhoofd:
Zo zijn we aan het einde van deze blogreeks rond emotionele intelligentie (interne link) gekomen. Hopelijk heb je er wat van opgestoken. Wil je graag weten wat ik verder voor je kan betekenen? Dan stel ik voor dat we snel kennismaken.